Kitabın Adı: Fatih-Harbiye
Kitabın Yazarı: Peyami Safa
Fatih-Harbiye; 1931 yılında yayımlanan, kültürel çatışma olgusunu ele alan "sosyal roman” olarak değerlendirebileceğimiz Peyami Safa eseridir.
Fatih-Harbiye; 1931 yılında yayımlanan, kültürel çatışma olgusunu ele alan "sosyal roman” olarak değerlendirebileceğimiz Peyami Safa eseridir.
Kitabın Özeti :
Neriman'la Şinasi çocukluk arkadaşlarıdır. Tanıdıkları ilk karşıt cins birbirleridir. İlk başta ikisi de birbirlerini seviyorlardı. Okula beraber gidip geliyorlardı. Üniversite de bile beraberdiler. Neriman'ın babası Faiz Bey'dir ve Şinasi'yi de çok sevmektedir. Bazı geceler Faiz Bey'in evinde saz çalarlar ve sohbet ederlerdi. Herkese bir gün Şinasi ile Neriman'ın evleneceğini düşünüyordu.
Giderek Neriman Şinasi'den soğumaya başladı. Neriman oturduğu mevki olan Fatih'i, sevmemektedir. Çünkü Fatih, doğuyu, gelişmemişliği ve eskiyi temsil ediyordu. Oturduğu mahalle çok eskiydi ve evler de virane gibiydi. Bir gün Macit denilen yakışıklı, zengin ve kibar birisiyle tanışır. Macit Harbiye'de oturuyordu. Harbiye, gelişmişliği ve batıyı simgeliyordu. Macit ile bir kaç sefer Şinasi'den habersiz buluşurlar. Bir gün Macit Neriman'a balo davetiyesi verir ve baloya davet eder. Nerman baloya gitmeyi çok istemektedir. Ama gitmesi için babasının iznini almak zorundadır. Tam babasına söyleyecekken babası ona Şinasi ile evlenmesini teklif eder. Hemen reddetmez ve 2-3 ay mühlet ister. Ve bolaya Şinasi ile gitmesi koşuluyla da izin alır. Elbise için vitrinleri gezmeye çıktığında dayısının kızlarına uğrar. Çünkü dayısının kızları bu işlerde oldukça deneyimlilerdir. Eve gittiğinde bir kadının ağlamaktan harap olduğunu görür ve nedenini sorar. Nedeni kızının intiharıdır. Kızı Rus gitariste aşık olmuştur. İkisi de başta çok mutlulardır ve birbirlerini çok sevmektelerdir. Ancak çok sefil bir hayat sürmektedirler. Buda kıza tak etmiştir. Günün birinde zengin bir adamla tanışan kız genci terk eder ve adamla yaşamaya başlar. Artık balolara gidebilmekte ve her istediğini yapabilmektedir. Ancak gerçek mutluluğu bulamamaktadır. Tahsil görmüş bir kız olduğundan hakiki güzelliği aramaktadır. Musiki, mutalaa ve samimiyet; Rus gencinde bunları bulabiliyordu ancak zengin adamda bunları bulamamaktadır.
Sonunda, gence dönmeye karar verir ve aramaya başlar. Büyük uğraşlar sonucu bulur ama genç kabul etmez. Kız bunun verdiği üzüntü ile evine gider ve tabanca ile kendini öldürür.
Hikayeden çok etkilenen Neriman evden izin alarak ayrılır. Kendi evine gelir ve babasına artık baloya gitmek istemediğini ve Şinasi ile evlenmeyi kabul ettiğini söyler..
Romanın Yapı Unsurları:
a) Olay örgüsü: "Fatih-Harbiye" romanında Neriman'ın geleneksel yaşam tarzı ile modern yaşam tarzı arasında bocalaması çevresinde gelişenler olay örgüsünü oluşturur. Neriman'ın Şinasi ile arasının günden güne bozulması, Macit ile karşılaşması, Macit'in onu baloya davet etmesi hep bu çatışmanın etrafında birleşen olay parçalarıdır.
b) Kişiler: "Fatih-Harbiye" romanında Şinasi ve Macit, Neriman ile ilişkileri boyutunda tanıtılırlar. Şinasi, geleneksel yaşam tarzının; Macit, modern yaşam tarzının temsilcisi durumundadır.
c) Mekân: "Fatih-Harbiye" romanında, Fatih ve Harbiye (Beyoğlu) aynı zamanda birer yaşam tarzının temsilcisi durumundadır. Fatih, Doğu'ya özgü, geleneksel; Harbiye, Batı'ya özgü, modern yaşam tarzının mekânlarıdır.
ç) Zaman: "Fatih-Harbiye" romanında zaman, geçmişe yapılan geri dönüşler hariç, Neriman'ın Batıya özgü modern yaşam tarzına özenip Beyoğlu'na gitmesi ve bu çerçevede Macit ile tanışması ile başlar. Dayısının kızlarından dinlediği Rus kızının hikâyesinden sonra kendi hayatına dönüşü ile sona erer. Olayların yaşandığı zaman dilimi, yaklaşık bir aylık arayış dönemidir.
d) Anlatıcı ve Bakış Açısı: "Fatih-Harbiye", Hâkim (İlahi) Bakış Açısı ile kaleme alınmış bir romandır.
Roman İle İlgili Kavramlar :
a) Anlatıcının Tutumu: "Fatih-Harbiye" romanında da anlatıcı, yozlaşmış bir yaşam tarzını eleştirel bir tutumla ele alır.
b) Konu: "Fatih-Harbiye" romanında konu, Neriman'ın iki farklı mekân çevresinde başından geçen olaylardır.
c) Tema: "Fatih-Harbiye" romanında tema, Neriman'ın yaşadıkları çevresinde işlenen Doğu-Batı çatışmasıdır.
ç) Çatışma: "Fatih-Harbiye" romanında iki farklı yaşam tarzı arasındaki çatışma, bir genç kızın yaşadıkları çevresinde işlenmektedir.
d) Karakter: "Fatih-Harbiye" romanında Neriman, yanlış batılılaşan, kendi değerlerinden uzaklaşan bir genç kızdır. Doğu'yu değerlendirme tarzı, olaylara bakışı ve kendi şahsına ait özellikler onu bir karakter hâline getirir.
e) Tip: "Fatih-Harbiye" romanındaki Macit, romandaki işlevi bakımından Batılı züppe tipinin ortak özelliklerini göstermektedir.
